Жуучу каражатта цеолитти аныктоо

Цеолиттер гидратталган алюминосиликаттар деп аталган минералдар. Табигый цеолиттер 40тан ашык минералдардан турган топ. Жалпысынан белгилүү; фаужасит, стилбит, чабазит, ферриерит, анальцим…

Табигый цеолиттерден башка азыркы кезде кир жуугуч жана химиялык енер жайда эффективдуу жана унемдуу синтетикалык цеолиттер колдонулууда. Жасалма цеолиттер табигый цеолиттерге барабар эмес. 200гө жакын түрү бар.

Учурда Түркияда өндүрүлбөгөн цеолиттер органикалык айыл чарба, жуучу каражаттар өнөр жайы, мал чарбачылыгы жана өнөр жай калдыктарын тазалоо сыяктуу көптөгөн тармактарда колдонулат.

1976-жылдан бери жуугучтарда колдонулган цеолит цеолит А, цеолит NaA же цеолит 4А деп аталат. Цеолиттер көбүнчө жуучу каражаттар тармагында фосфаттардын ордуна колдонулат.

Жуучу каражаттардагы фосфаттардын ордуна колдонулган цеолиттердин кандай пайдасы же зыяны бар?

Цеолиттер суунун катуулук иондорун натрий иондору менен алмаштыруу аркылуу жуучу каражаттардын курамында ион алмаштыргыч катары иштешет. Жуучу каражаттардын айлана-чөйрөгө тийгизген зыяны көптөн бери белгилүү жана талкууланып келет. Айлана-чөйрөгө келтирилген зыянды эске алуу менен

жуугучтар үчүн чечим изделүүдө. Ал эми синтетикалык цеолиттер функционалдуулугу жана экологиялык касиеттеринен улам жуучу каражаттар тармагында колдонула баштады.

Ар кандай изилдөөлөрдө цеолиттердин башка химиялык заттар сыяктуу суудагы организмдерге зыяны жок экени жана балырлардын өсүшүнө терс таасирин тийгизбей турганы аныкталган. Ошондуктан фосфаттын ордуна цеолитти колдонуу фитопланктон, зоопланктон же балык сыяктуу суу организмдерине жуучу каражаттарды сууга аралаштыруу менен коркунучун азайтат.

Фосфат негизиндеги жуугучтар убакыттын өтүшү менен канализация системаларында чөкмөлөрдүн пайда болушуна себеп болот, ал эми цеолитти колдонууда чөкмөлөрдүн пайда болушу байкалбайт. Бул тирүү организмдер боюнча изилдөөлөр уулуу таасири же кыжырдануу үчүн дараметин көрсөткөн эмес.

Цеолиттердин пайдасын эске алганда фосфаттын ордуна колдонуу пайдалуураак жана экологиялык жактан пайдалуу.