BLOG
KATEGORİDEKİ DİĞER YAZILAR
Kalıcı organik kirleticiler ya da kirli düzine olarak da bilinen, tehlikeli bir grup olan dioksinler; yüksek toksik etkiye sahiptir ve insan vücudunda birçok organa zarar vermektedir.
Dioksinler, doğada doğal olarak bulunmazlar. Bir dizi endüstriyel faaliyetler sonucunda oluşmaktadır.
Dioksin ve dioksin benzeri maddeler olarak şunlar sayılabilir:
- Poliklorludibenzo-para-dioksinler (PCDD)
- Poliklorludibenzofuranlar (PCDF)
- Poliklorlubifeniller (PCB)
Gıda ve yemlerde yasal mevzuatlar doğrultusunda limitlerle sınırlandırılmış ve kontrol edilmesi gereken 7 dioksin, 10 furan ve 18 klorlu bifenil (PCB) bileşiği bulunmaktadır.
Dioksin Bileşenleri Nasıl Oluşur?
Dioksinler; endüstriyel faaliyetler sonucunda organik bileşenlerin klor varlığında yüksek sıcaklıklara maruz kalmasıyla oluşmaktadır.
- Endüstriyel alanda yanma işlemleri
- Metal işleme ve eritme işlemleri
- Kimyasal ürün işleme
- Kağıt hamurunun pişirilmesi
- PVC üretimi
- Klorobenzen, halojenlenmiş difenil eterlerinin kimyasal üretimi
- Boya üretimi
Dioksinlerin “Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği” kapsamında limitleri belirlenmiştir. Yönetmelik içeriğinde; balık ürünlerinde, et ve et ürünlerinde, tavuk yumurtası ve yumurta ürünlerinde, hayvansal ve bitkisel yağlarda dioksin limitleri belirtilmiştir.
Dioksinler; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerika Çevre Koruma Ajansı (US EPA) tarafından kanser yapıcı kimyasal olarak sınıflandırılmaktadır. Yağda çözünen dioksinler, insan vücudunda tüm doku ve hücrelere yayılabilir. İnsan vücudunda 14 ng/kg miktarında dioksin birikmesi ile zararlı etkileri görülmeye başlar.
Dioksinlerin Zararları:
- DNA mutasyonuna neden olan aril hidrokarbon reseptörlerini aktif hale getirir
- Kansere neden olmaktadır. Karaciğer, göğüs, sindirim sistemi kanserleri en bilinenleridir.
- Hamile kadınlarda dioksine maruz kalma sonucunda, bebekte gelişim problemleri, damak yarığı, kusurlu böbrek oluşumu görülmektedir.
- İmmunotoksisite, nörotoksisite ve kardiyotoksisite görülebilir.
- Üreme bozuklukları, yüksek tansiyon, deride akne ve astım hastalığı oluşabilir.
Dioksinlerden nasıl korunuruz?
- Klor içeren pestisit ve herbisitlerin kullanılmaması
- Sebze ve meyvelerin pestisit kalıntıları ihtimaline karşın bol su ile yıkanması
- PCB içeren kişisel ürünlerin ve oyuncakların kullanılmaması
- Sigara kullanımının bırakılması
- Plastik ürünlerde gıdaların uzun süre saklanmaması ve mikrodalgada ısıtmaması gerekir
