Gıdalarda Perklorat | Kalıntı Kaynakları ve Analiz Yöntemleri

Gıda ve Sularda Perklorat Riski

Perklorat Nedir?

Perklorat: Gübrelerde ve bazı endüstriyel işlemlerde kullanılan bir kimyasal olup, tarım yoluyla toprağa ve suya karışabilir. Doğal oluşum süreçleriyle atmosferde de oluşabilen perklorat, sulama suyu ve gıda yoluyla insanlara ulaşabilir. Yüksek seviyelerde maruz kalındığında tiroid bezinin iyot alımını engelleyerek hormon dengesini bozabilir, bu yüzden çevresel kirlilik açısından dikkatle izlenmesi gereken bir bileşiktir.

Perklorat Kalıntılarının Kaynakları Nelerdir?

• Kirlenmiş su kaynakları: Perklorat, toprak ve yeraltı suyuna sızabilir. Bu nedenle, perklorat ile kirlenmiş su kaynaklarından sulanan ürünler perklorat içerebilir.
• Kirlenmiş toprak: Perklorat, toprağa da yayılabilir ve burada bitkiler tarafından alınabilir. Bu, özellikle kök sebzeler ve yapraklı yeşillikler gibi doğrudan toprakla temas eden ürünler için bir risktir.
• Endüstriyel emisyonlar: Fabrikalar ve diğer endüstriyel tesisler perkloratı havaya salabilir. Bu perklorat daha sonra yağmurla toprağa ve suya düşebilir ve gıdalara bulaşabilir.
• Gıda işleme: Bazı durumlarda, perklorat gıda işleme sırasında gıdaya bulaşabilir. Bunun nedeni, gıda işleme ekipmanının veya ambalajının perklorat içerebilmesidir, su veya temizlik malzemelerinden geçiş olabilir.
• Ambalaj Malzemeleri: Bazı ambalaj malzemeleri, perkloratın gıda ürünlerine geçmesine neden olabilir.

Plastik Şişeler ve Perklorat Varlığı

• Plastik Tipi: Plastik şişelerin yapıldığı plastik türü, perklorat bulaşma riskini etkileyebilir. Bazı plastik türleri, özellikle yüksek sıcaklıklara maruz kaldıklarında kimyasal maddeler salabilir. Ancak, günümüzde kullanılan çoğu plastik şişe, içme suyu için güvenli kabul edilen malzemelerden üretilir.
• Şişenin Yaşı ve Kullanım Koşulları: Eski veya güneş ışığına uzun süre maruz kalan plastik şişeler, daha fazla kimyasal sızdırma riski taşır.
• İçeceğin Özelliği: Asitli içecekler, plastik şişelerle daha fazla etkileşime girerek kimyasal maddelerin suya geçmesine neden olabilir.
• Perkloratın Kaynağı: Plastik şişenin kendisinden ziyade, içine konulan suyun veya diğer içeceğin perklorat içermesi daha büyük bir risk oluşturur.

Perkloratın yaygın kullanımı ve çevrede uzun süre kalabilmesi, insan sağlığı ve çevre için risk oluşturmaktadır. Bu nedenle, kontrol altına alınması ve gıda ürünlerindeki seviyelerinin izlenmesi önemlidir. Özellikle yapraklı sebzeler, kök sebzeler, süt ve süt ürünleri ve içme suyu perklorat içerebilir. Son zamanlarda Avrupa’da gazlı içeceklerde yüksek oranda tespit edilmiş olup ürünler raflardan toplatılmıştır.

Perklorat söz konusu olduğunda, LC-MS/MS, özellikle yiyecek ve su gibi karmaşık matrislerde, tespiti ve ölçümü için altın standart olarak kabul edilir. Çok düşük konsantrasyonlarda, bazen milyarda bir parça (ppb) seviyelerinde bulunabilir ve bu da tespitini zorlaştırır. LC-MS/MS, bu eser seviyelerde bile perkloratı tespit edebilir ve ölçebilir ve böylece doğru sonuçlar sağlar.

Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği’nde Bebek ve devam formülleri 2025 yılı itibari ile limitler belirtilmiş olup, meyveler, sebzeler, çaylar (kurutulmuş ürünler), tahıl ve tahıldan elde edilen ürünler, ek gıdalar, bebek formülü ve devam formülleri için 2026 yılı içinde limitleri geçerli olacaktır.

Nanolab olarak ileri teknoloji LC-MS/MS cihazımız ve yetkin personellerimiz ile Perklorat Analizlerini gerçekleştirmekteyiz.

Daha fazla bilgi için bize ulaşın.

Hizmetlerimiz ile ilgili güncel haberler ve paylaşımlar için bizi LinkedIn üzerinden takip edebilirsiniz.

En yeni blog yazılarımızdan haberdar olmak için Instagram hesabımızı takip edin.