Nitrat ve Nitrit Azotu Tayini: Su ve Toprak Analiz Yöntemleri
Nitrat/Nitrat Azotu Tayini Neden Yapılır?
Nitrat ve Nitrit Azotu Tayini: Su ve Toprak Analiz Yöntemleri
Azot, doğada en yaygın bulunan elementler arasındadır. Nitrat, nitrit ve amonyum iyonları gibi birçok organik iyonik türü oluşturur. Çevredeki ana nitrat kaynakları olarak belediye ve endüstriyel atıklar ile suni gübreler sayılabilir.
Nitrat (NO₃⁻) ve nitrit (NO₂⁻) azotu, su ve toprak ekosistemlerinde bulunan önemli azot formlarıdır. Azot döngüsünün bir parçası olan bu bileşikler, tarımsal gübre kullanımı, organik madde ayrışması ve endüstriyel faaliyetler gibi insan kaynaklı etkenlerle doğal çevrede artış gösterebilir. Su kalitesini ve toprak sağlığını izlemek için nitrat ve nitrit seviyelerinin düzenli olarak ölçülmesi önemlidir.
İnsanlar tarafından tüketilen tahmini günlük nitrat miktarı 75-100 mg'dır. Bu nitratın kaynağı ise içme suyu ve başta pancar, kereviz, marul, ıspanak ve konserve et olmak üzere gıda ürünleridir. Genel olarak nitratın %80-90'ı sebzelerden ve %5-10'u sudan gelir.
Bu nedenle çevresel unsurlarda Nitrat/Nitrat Azotu Tayini gerçekleştirilmektedir. İçme suyunda nitrat ve nitrit konsantrasyonu sırasıyla 50 mg L-1 ve 0,5 mg L-1 olarak kabul edilebilir. İnsanlarda nitratların nitritlere dönüşümüyle doğrudan ilişkili olan methemoglobineminin ortaya çıkmasına neden olabilir. Direkt olarak kanserojen etkileri olmasa da insanlardaki neoplazmik hastalıkların ve hayvanlar için kanserojen olan N-nitrozo bileşiklerinin oluşumuyla ilişkilendirilirler.
Nitrat ve Nitrit Azotunun Önemi
1. Su Kalitesi:
- İçme Suyu: Yüksek seviyelerde nitrat ve nitrit, insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Özellikle nitrit, methemoglobinemi (mavi bebek sendromu) gibi hastalıklara yol açabilir.
- Yüzey ve Yeraltı Suları: Tarım ve atık su kaynaklı nitrat kirliliği, ötrifikasyon gibi çevresel sorunlara neden olur.
2. Toprak Sağlığı: Toprakta nitrat ve nitrit azotu, bitki besin maddesi olarak hayati öneme sahiptir. Ancak, aşırı nitrat birikimi toprak tuzluluğunu artırarak tarımsal verimi olumsuz etkileyebilir.
3. Çevresel İzleme: Tarım, endüstri ve kentsel faaliyetlerden kaynaklanan azot kirliliği, ekosistem dengesini bozabilir. Bu nedenle, nitrat ve nitrit konsantrasyonlarının düzenli izlenmesi çevresel sürdürülebilirlik için gereklidir.
Nitrat ve Nitrit Azotu Tayini Yöntemleri
Su ve toprakta nitrat ve nitrit konsantrasyonlarını ölçmek için farklı analiz yöntemleri mevcuttur. Bu yöntemlerin seçiminde numune türü, analiz hassasiyeti ve laboratuvar imkânları gibi faktörler belirleyicidir.
1. Spektrofotometrik Yöntemler: Bu yöntemler, nitrat ve nitritin belirli bir reaktif ile renkli bir kompleks oluşturması prensibine dayanır.
- Nitrat Tayini (UV Spektrofotometri): Nitrat iyonları, ultraviyole (UV) ışınımını belirli dalga boylarında absorbe eder.
- Nitrit Tayini (Griess Yöntemi): Nitrit, asidik ortamda Griess reaktifi ile reaksiyona girerek pembe renk oluşturur. Rengin yoğunluğu, nitrit konsantrasyonu ile orantılıdır.
2. İyon Kromatografisi: Numunede bulunan nitrat ve nitrit iyonları, iyon değişim kolonunda ayrıştırılır ve dedektör ile ölçülür.
3. Titrimetrik Yöntemler: Nitrat, belirli bir reaktif ile kimyasal reaksiyona girerek hacimsel ölçümle tayin edilir.
4. Elektrokimyasal Yöntemler: Nitrat ve nitrit iyonları, seçici elektrotlar kullanılarak tayin edilir.
5. Kadmiyum İndirgeme Yöntemi: Nitrat, kadmiyum kolonu yardımıyla nitrite indirgenir ve ardından Griess yöntemi ile tayin edilir.
Nitrat ve Nitrit Azotu Limitleri
“İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik”, içme suyunda nitrat ve nitrit limitlerini belirtir:
- Nitrat: 50 mg/L
- Nitrit: 0,5 mg/L
Avrupa Birliği (AB): İçme suyunda nitrat için maksimum limit
50 mg/L, nitrit için ise
0,5 mg/L olarak belirlenmiştir.
WHO: İçme suyu rehber değerleri nitrat için 50 mg/L, nitrit için 3 mg/L'dir.
Nano-lab Laboratuvarlar Grubu, Nitrat ve Nitrit Azotu Tayini kapsamında hizmet vermeye devam etmektedir. Aynı zamanda Suda Kimyasal Analizler konusunda da hizmet vermekteyiz.
Daha fazla bilgi için bize ulaşın.
Hizmetlerimiz ile ilgili güncel haberler ve paylaşımlar için bizi LinkedIn üzerinden takip edebilirsiniz.
En yeni blog yazılarımızdan haberdar olmak için Instagram hesabımızı takip edin.
